Tiny Houses als één van de oplossingen voor Nederlands woningtekort

Nederland heeft een serieus probleem: er zijn simpelweg niet genoeg huizen voor iedereen. In 2021 stonden we al zo’n 279.000 woningen achter, en dat tekort zal naar verwachting oplopen tot een schrikbarende 317.000 in 2024. Dit tekort raakt vooral de mensen die het al niet makkelijk hebben: starters, jonge gezinnen, en ouderen die op zoek zijn naar een nieuwe woonruimte. Het woningtekort is een complex probleem dat niet zomaar even opgelost kan worden. Verschillende factoren spelen mee, zoals bevolkingsgroei, vergrijzing, en de steeds schaarser wordende bouwgrond. Maar er zijn manieren waarop we dit kunnen aanpakken, en daar gaan we het in dit artikel over hebben. Denk aan Tiny Houses, woning- en kavelsplitsingen, en premantelzorgwoningen. Misschien zijn dit niet de eerste dingen waar je aan denkt, maar geloof me, als je goed kijkt, zie je dat deze ideeën een hoog potentieel hebben.

Ongelijkmatige woningbouw: Een regionale uitdaging

Laten we eens kijken naar de verdeling van geplande woningbouw per provincie van 2023 tot 2030, want daar wordt het interessant. De bovenste afbeelding laat zien dat de focus van de woningbouw sterk verschilt per regio. Zuid-Holland, Noord-Holland, en Gelderland hebben het hoogste aantal geplande nieuwbouwwoningen op de agenda staan, terwijl provincies zoals Drenthe en Zeeland het met aanzienlijk minder moeten doen. Dit betekent dat in de dichtbevolkte provincies de druk op de woningmarkt ongekend hoog blijft, terwijl er in andere gebieden juist wat meer ruimte beschikbaar zou kunnen zijn. De onevenwichtige verdeling van woningbouwprojecten zorgt ervoor dat het woningtekort per regio sterk kan variëren. Dat vraagt om strategisch beleid, zowel op nationaal als op lokaal niveau.

Alternatieve oplossingen voor regionale woningdruk

Je ziet hier duidelijk dat er een flinke klus ligt. Terwijl sommige provincies goed bezig zijn om meer woningen uit de grond te stampen, hebben andere provincies er duidelijk meer moeite mee. En dat is precies waarom we ook moeten nadenken over andere oplossingen. We kunnen het ons niet permitteren om alleen maar op traditionele nieuwbouw te vertrouwen. Er zijn innovatieve woonvormen nodig, zoals Tiny Houses en woning- en kavelsplitsingen, om de druk op de woningmarkt te verlichten, vooral in gebieden waar bouwgrond schaars is. Dit zijn de creatieve oplossingen waar we nu op moeten inzetten om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland een dak boven het hoofd kan krijgen.

We kunnen wel blijven hopen op ruimte die er niet is, of we kunnen de spelregels herschrijven: kleiner, slimmer, en vooral flexibeler. In plaats van te wachten op de volgende wijk die niet aangesloten kan worden

Het woningtekort in Nederland

Het woningtekort in Nederland is niet iets wat van de ene op de andere dag is ontstaan. Al jaren neemt het tekort toe, en we zitten inmiddels in een situatie waarin de woningmarkt voor velen een bijna onneembare vesting is geworden. In 2021 zaten we al 279.000 woningen tekort, en het einde is nog niet in zicht. Vooral voor starters, jonge gezinnen en ouderen die kleiner willen wonen, is het deksel vaak snel op de neus. En in stedelijke gebieden? Daar is het helemaal dringen.

De schaarste aan bouwgrond

Meer huizen bouwen lijkt de logische oplossing, maar daar zit juist het probleem: bouwgrond is tegenwoordig bijna goud waard. Nederland is volgebouwd, en de grond die er nog is, is vaak duur en moeilijk te ontwikkelen. Het lijkt wel of elke vierkante meter door aan handvol grote spelers wordt verdeeld, terwijl de gewone burger – jij en ik – steeds verder naar de zijlijn worden gedrukt. De lange bouwprocedures, de torenhoge kosten, en de eindeloze gesprekken met meerdere instanties maken het er niet makkelijker op. Hierdoor blijft de woningproductie ver achter bij de vraag, en wie betaalt uiteindelijk de prijs? Wij, de modale Nederlander die gewoon een plek zoekt om te leven.

Waarom Tiny Houses niet Zo “Tiny” zijn voor de portemonnee

Tiny Houses klinken als een toffe oplossing: klein, efficiënt en betaalbaar. Maar de realiteit is veel weerbarstiger. Zelfs voor zo’n klein huisje blijft de grond duur, en de vergunningen zijn een bureaucratische nachtmerrie. Het lijkt wel of de regelgeving speciaal is ontworpen om de kleine man te ontmoedigen. Terwijl grote projectontwikkelaars vrij spel krijgen en de ene na de andere wijk of woontoren uit de grond stampen, blijft de dromer met zijn Tiny House vastzitten in een eindeloze molen van procedures. Voor velen wordt het procederen tegen de gevestigde orde een onmogelijke opgave, een langdurig proces dat zowel financieel als geestelijk een moeilijke opgave is.

Waarom zou een simpele, duurzame oplossing zoals een Tiny House zo moeilijk moeten zijn? Waarom blijven we vastzitten in systemen die alleen de grote jongens bevoordelen? Het is tijd dat de gewone burger zich laat horen, dat we niet langer genoegen nemen met de status quo. Want uiteindelijk draait het om meer dan alleen een dak boven je hoofd – het gaat om het recht op betaalbaar wonen, zonder dat je eerst door een mijnenveld van regels en kosten moet navigeren.

Woning- en Kavelsplitsing als oplossing

Een woning en kavelsplitsing zijn slimme manieren om meer woonruimte te creëren zonder dat er nieuwe huizen gebouwd hoeven te worden. Het idee is simpel: bij woningsplitsing neem je een bestaande woning en splits je deze op in twee of meer wooneenheden. Dit kan zowel bouwkundig als juridisch worden aangepakt. Bij kavelsplitsing gaat het om het opdelen van een groot perceel in kleinere kavels, waarop vervolgens meerdere woningen gebouwd kunnen worden. Het klinkt misschien niet als de meest glamoureuze oplossing, maar in de praktijk werkt het wel.

Voordelen van woning- en kavelsplitsing

Het grootste voordeel van zowel woning- als kavelsplitsing is dat je er snel en zonder al te veel gedoe extra woonruimte mee kunt creëren. In plaats van eindeloos te wachten tot er nieuwe bouwgrond beschikbaar komt, kun je bestaande ruimte veel slimmer benutten. Vooral voor starters en ouderen zijn dit opties die je gewoon niet mag missen. Woningsplitsing zorgt ervoor dat grote, vaak peperdure woningen toegankelijker worden door ze op te delen in kleinere, meer betaalbare eenheden. Zo wordt wonen weer binnen bereik van mensen met een kleiner budget. Aan de andere kant biedt kavelsplitsing de kans om op grotere percelen meer woningen te realiseren, wat de woningdichtheid omhoog schroeft zonder dat je extra grond of hoeft te gebruiken

Uit de gesprekken die we hebben gevoerd met verschillende gemeenten, blijkt dat er steeds meer oog komt voor deze slimme alternatieven. Natuurlijk, de meeste gemeenten blijven nog steeds zwaar inzetten op nieuwbouw—het brengt immers meer geld in het laatje, zowel uit de grote zak van de overheid als de broekzak van de mensen. Maar er begint langzaam door te dringen dat nieuwbouw alleen de woningnood niet snel genoeg zal oplossen.

Vaak in het leven is het een kwestie van slimmer omgaan met wat je al hebt.

Hoe zit het met premantelzorgwoningen als oplossing?

Laten we realistisch zijn: vroeg of laat krijgen we allemaal te maken met de behoefte aan zorg, of het nu voor onszelf is of voor onze dierbaren. Premantelzorgwoningen bieden een vooruitstrevende oplossing voor wie liever voorbereid is. Deze woningen kunnen op hetzelfde perceel als het hoofdgebouw worden geplaatst, zodat je familieleden – of dat nu ouders, grootouders of andere geliefden zijn – dichtbij kunnen blijven wonen. Ze hebben hun eigen plek, maar met de geruststelling dat hulp altijd binnen handbereik is als dat nodig is. Dit is niet alleen een slimme oplossing voor ouderen; het biedt iedereen de mogelijkheid om langer zelfstandig te blijven, met de zekerheid dat zorg dichtbij is wanneer dat nodig is.

Gemeentes denken vooruit

In Nederland beginnen steeds meer gemeenten in te zien dat premantelzorgwoningen meer zijn dan een luxe; ze zijn een essentieel onderdeel van een toekomstbestendige woningmarkt. Verschillende gemeenten, zoals het voorbeeld Peel en Maas, hebben al stappen gezet en geven gemakkelijk vergunningen af voor deze woningen. Dit betekent dat niet alleen ouderen, maar iedereen die met toekomstige zorgbehoeften te maken krijgt, in hun vertrouwde omgeving kan blijven wonen, met de zekerheid dat hulp binnen handbereik is. Het is een aanpak die inspeelt op de behoeften van de hele gemeenschap.

De bredere impact op de woningmarkt

Het is niet alleen een kwestie van zorg en nabijheid. Premantelzorgwoningen hebben ook een significante impact op de doorstroming van de woningmarkt. Wanneer mensen, ongeacht hun leeftijd, in te grote huizen blijven wonen, raakt de doorstroom op de woningmarkt verstopt. Door premantelzorgwoningen mogelijk te maken, kunnen mensen verhuizen naar een kleinere, geschiktere woning, terwijl ze toch dichtbij hun familie blijven. Dit maakt de grotere huizen weer beschikbaar voor jonge gezinnen die dringend op zoek zijn naar meer ruimte en krijgt de starter een kans op zijn eerste nederige stulpje. Het is een situatie waarin iedereen wint: de mensen die verhuizen, de gezinnen die een nieuw thuis vinden, en de woningmarkt als geheel, die eindelijk weer wat lucht krijgt.

Ruimte slimmer benutten: Geen extra grond nodig

We zijn het er allemaal over eens dat het woningtekort een probleem is dat aangepakt moet worden. Maar het idee dat de enige oplossing ligt in het bouwen van meer en meer huizen, is simpelweg achterhaald. Er zijn zoveel slimmere manieren om de ruimte die we al hebben, beter te benutten. Denk bijvoorbeeld aan het opsplitsen van grotere woningen in kleinere appartementen—een ideale oplossing voor starters en kleinere huishoudens die moeite hebben om een geschikte woning te vinden. Maar daar houdt het niet op. Grote kavels kunnen worden opgesplitst, waardoor er meer mensen op hetzelfde stuk grond kunnen wonen. Dit zorgt niet alleen voor een efficiënter gebruik van ruimte, maar ook voor een natuurlijke doorstroming op de woningmarkt. En het mooiste is: er hoeft geen nieuwe grond voor ontwikkeld te worden.

Neem als inspirerend voorbeeld van slim ruimtegebruik de innovatieve bouw van Tiny Houses op het dak van een nieuw winkelcentrum in Leiden.

Een nieuwe kijk op wonen

Het is hoog tijd dat we onze blik verbreden en afstappen van het traditionele idee dat meer bouwen de enige weg vooruit is. We moeten nadenken over hoe we de beschikbare ruimte slimmer kunnen benutten. Woningsplitsing, kavelsplitsing, Tiny Houses, en premantelzorgwoningen zijn niet zomaar alternatieven; ze zijn flexibele, duurzame oplossingen die inspelen op de behoeften van verschillende groepen in onze samenleving. Van jongeren die net op zichzelf willen wonen, tot gezinnen die meer ruimte nodig hebben en ouderen die graag in de buurt van hun familie willen blijven—deze woonvormen bieden voor ieder wat wils.

En het gaat niet alleen om economische haalbaarheid. Deze woonvormen bevorderen ook een duurzamere en meer verbonden samenleving. Ze bieden een antwoord op de vraag naar betaalbare en toegankelijke huisvesting zonder dat we constant nieuwe grond hoeven aan te boren. Het is een visie op wonen die past bij de uitdagingen van de 21e eeuw.

Samen vooruit: Actie voor een betere toekomst

Ik heb een breed scala aan oplossingen besproken die daadwerkelijk kunnen bijdragen aan het verlichten van het woningtekort en het verbeteren van onze leefomgeving. Het is duidelijk dat er meer mogelijk is dan alleen het bouwen van nieuwe woningen. Door de ruimte die we al hebben slimmer te benutten en creatieve woonvormen te omarmen, kunnen we een groot verschil maken.

Nu is het moment aangebroken om deze ideeën om te zetten in concrete actie. Of het nu gaat om het opsplitsen van een woning, het opzetten van een Tiny House-gemeenschap, of het ondersteunen van premantelzorgwoningen—de mogelijkheden zijn aanwezig en haalbaar. Het is aan ons, samen met gemeenten, beleidsmakers, en bewoners, om deze oplossingen werkelijkheid te maken. Alleen dan kunnen we een toekomst bouwen waarin iedereen, van jong tot oud, een geschikte en betaalbare woning kan vinden.

Zou jij een Tiny House in je tuin willen zetten? Lees er hier meer over.